Phân biệt cây Mānuka (kahikātoa) và Kānuka

Phân biệt cây Mānuka (kahikātoa) và Kānuka

Mặc dù Mānuka (kahikātoa) và Kānuka có sự giống nhau về bề ngoài và thường được gọi chung là 'cây trà (tee tree)', nhưng thực ra chúng rất khác biệt về mặt di truyền. 

Mānuka hay kahikātoa thuộc dòng Leptospermum Scoparium, được Captain Cook gọi là ‘cây trà’, là một loài thực vật khá đa dạng, từ dạng leo dẹt và cây bụi nhỏ cho đến cây cao tới 10 mét. 

Mặc dù có nhiều loại, nhưng tất cả các dạng của loài cây này đều giống nhau ở những chiếc lá sắc nhọn, những bông hoa lớn, đơn độc, màu trắng hoặc đỏ hồng, với những nhị ngắn đặc biệt có màu đỏ sẫm và những viên nang giống như quả hạch màu trắng xám. Cây Mānuka đôi khi bị bao phủ bởi nấm mốc, một loại nấm đen ăn nấm mật do côn trùng có vảy tạo ra.

Kānuka thuộc Kunzea ericoides, có bề ngoài tương tự như Mānuka, nhưng là một loài thực vật khác biệt. Ở dạng thường thấy, nó có thể phát triển thành cây cao tới 30 mét. Thân và cành thường được bao phủ bởi những dải vỏ dài, nhiều da, chứ không phải là loại vỏ ngắn màu nâu, giống như giấy, thường bong tróc đặc trưng của các loại cây Mānuka. Lá Kānuka không sắc nhọn bằng Mānuka. Hoa của loài này cũng đơn độc nhưng mọc thành từng chùm. Các viên nang Kānuka tách ra để giải phóng hạt của chúng.

Nghiên cứu gần đây đã xác nhận rằng Kānuka là loài cây đặc hữu của New Zealand.

 

Chúng được tìm thấy ở đâu?

Ở New Zealand, Mānuka phổ biến ở khắp miền Bắc, miền Nam và quần đảo Stewart, từ các vùng đất thấp cho đến núi cao lên tới 1800 mét so với mực nước biển. Nó có thể được tìm thấy trong nhiều môi trường sống khác nhau, bao gồm đất ngập nước, đất sỏi ven sông và sườn đồi khô. Khi trưởng thành, nó chịu được hạn hán, ngập úng, gió mạnh và sương giá. Nó có thể phát triển ở các địa điểm kém màu mỡ hơn, lạnh hơn, ẩm ướt hơn và nhiều axit hơn Kānuka.

Trong khi đó, Kānuka phổ biến ở khắp vùng đất thấp cũng như ven rừng của các đảo Bắc và Nam, từ Quần đảo Ba Vua cho đến hẻm núi Kawarau và Dunedin ở Otago. Loài này cũng có nhiều khả năng chịu đựng và phát triển xung quanh các hệ thống địa nhiệt đang hoạt động. Nó có thể được tìm thấy từ vùng đất cao trên mực nước biển tới 1800 mét, phát triển tốt trên tất cả các loại đất ngoại trừ đất ngập úng, chịu được gió, hạn hán và sương giá.

 

Sự thật là

  • Những người định cư đầu tiên đã phải làm lụng cực khổ để khai hoang đất đai và họ coi Mānuka và Kānuka là những loài cây bụi xâm lấn. Tuy nhiên, ngày nay, những loài thực vật này có thể hoạt động như một công cụ quan trọng để phủ xanh các sườn núi trơ trụi, bị xói mòn. Bằng cách tạo bóng râm và che chắn gió, chúng cung cấp một vườn ươm tuyệt vời cho các loài cây bản địa khác, phát triển chậm hơn. Sau đó, khi những cây này cao hơn và đè lên chúng, Mānuka và Kānuka chết đi do bị che mất ánh nắng mặt trời.
  • Không giống như nhiều loài thực vật bản địa khác, Mānuka và Kānuka thường không bị ăn bởi các loài động vật như cừu, gia súc và dê. Đây cũng là một lý do khác mà những cây này rất hữu ích trong các dự án trùng tu thảm thực vật.
  • Loại gỗ đỏ, cứng của Mānuka được người Maori sử dụng rộng rãi cho mọi thứ, từ mái chèo, vũ khí, kiếm thuổng, giáo chim và maul cho đến xây dựng nhà cửa. Vỏ cây bên ngoài được dùng để làm thùng chứa nước và lớp vỏ bên trong làm lớp chống thấm cho mái nhà.
  • Captain Cook và những người định cư ban đầu gọi Mānuka là ‘tea tree’ vì họ dùng lá xanh của cấy này nấu trà. Họ cũng ủ cành cây Mānuka với rimu để làm bia.
  • Hoa Mānuka có mùi rất ngọt ngào và chúng cung cấp nguồn phấn hoa - mật hoa cần thiết cho ong bản địa, ruồi, bướm đêm, bọ cánh cứng và tắc kè.

Các thử nghiệm đã chỉ ra rằng phấn hoa Mānuka và mật ong từ hoa Mānuka có chứa chất diệt côn trùng và chống vi khuẩn mạnh, có thể giúp chống lại giun đường ruột và nhiễm trùng do vi khuẩn. Dầu Mānuka hiện được bán ở New Zealand và nhiều nước trên thế giới. Chúng có tính thanh khuẩn gấp hơn 30 lần dầu cây tràm trà. Hiện đang được sử dụng trong nhiều loại mỹ phẩm và các sản phẩm chăm sóc sức khỏe.

Do vậy, Mānuka và Kānuka là hai loại cây khác nhau! Nếu bạn thấy tên chúng trong các thành phần sản phẩm của mình thì không có sự nhầm lẫn do cách gọi hay lỗi đánh máy nào cả!

 

 

Thông tin thêm

Captain Cook hay thuyền trưởng James Cook FRS (7/11/1728 - 14/2/1779) là một nhà thám hiểm, nhà hàng hải, nhà vẽ bản đồ và thuyền trưởng người Anh. Ông phục vụ trong Hải quân Hoàng gia Anh, nổi tiếng với ba chuyến đi từ năm 1768 đến năm 1779 ở Thái Bình Dương và đến Úc. Ông đã lập bản đồ chi tiết của vùng đất mới trước khi thực hiện ba chuyến này, trong đó ông đã đạt đến điểm tiếp xúc đầu tiên của châu Âu với đường bờ biển phía đông của Australia và quần đảo Hawaii, cùng với chuyến đi vòng quanh New Zealand đầu tiên được ghi nhận.

 

Captain Cook

 

Thông tin chi tiết http://www.doc.govt.nz/conservation/native-plants/manuka-kahikatoa-and-kanuka/

Tìm hiểu thêm: Manuka kanuka New Zealand mật ong honey
← Bài trước Tất cả bài viết Bài sau →